transmisja on-line na kanale Filharmonii Narodowej na www.youtube.com

U zarania koncepcji II Symfonii Gustava Mahlera znajdował się poemat symfoniczny Totenfeier z roku 1888 – późniejsza pierwsza część monumentalnego dzieła, w którym lęk przed śmiercią przezwyciężony został nadzieją na zmartwychwstanie. Mówi o nim podniosły, wokalny finał do tekstu wiersza Friedricha Klopstocka, od którego utwór przejął swój tytuł: Auferstehungssinfonie (choć nie pochodzi on od samego Mahlera). Programową symfonię sam Mahler interpretował jako wielką metaforę życia z jego radościami i troskami, obsesyjnym memento mori i wypływającą z chrześcijańskiej wiary (dwa lata po premierze Mahler stał się oficjalnie jej wyznawcą przyjmując chrzest) nadzieją na odkupienie i wieczną szczęśliwość. Stąd w muzyce obok elementów świadomie trywialnych (jak groteskowe echa wojskowych marszów) pojawiają się głębokie symbole, a przerażająca wizja śmierci z cz. I zostaje skonfrontowana z eschatologicznym przesłaniem finału o niezwykłej sile oddziaływania dzięki potężnym brzmieniom chóru, ogromnej orkiestry i organów. Już w swej pierwszej symfonii Mahler sięgnął po element pieśniowy – później wyróżnik większości jego symfonii, o ile jednak tam były to tylko instrumentalne cytaty, tu pieśń orkiestrowa pojawia się jako element wokalny w postaci przepięknego sola Urlicht do słów ze zbioru Des Knaben Wunderhorn (stanowiącego dla Mahlera niewyczerpane źródło inspiracji). W chwili premiery (Berlin, 1895) dzieło bardzo podzieliło publiczność i krytykę budząc wręcz furię konserwatystów i entuzjazm zwłaszcza młodych zwolenników muzycznego modernizmu. Historia oddała mu sprawiedliwość, czyniąc je jednym z najpopularniejszych w koncertowym repertuarze.

Piotr Maculewicz